Selam.

Bildiğiniz üzere rol yapma oyunlarının en temel kaidelerinden bir tanesi, canlandırdığınız karakterin içerisinde bulunduğu ortamla uyum içerisinde olmasıdır. Bu bakımdan Birleşik Devletler konseptindeki Vice Roleplay evreninde canlandıracağınız karakterlerin Birleşik Devletler ile uyum sağlamasını istiyorsanız fakat karakter hikayenize yön verebilecek birtakım tarihi bilgilere sahip değilseniz bu blog yazısı size göre. Bu blog yazısında okuyucuyu sıkmayacak nispette kısa ve anlaşılır şekilde karakter hikayenizi yazmanıza yardımcı olabilecek, Birleşik Devletler'in yakın tarihine yön vermiş olaylardan bahsedeceğim. GTA 5 üzerinde roleplay yaparken bu kadar teferruatlı bilgiye neden ihtiyacım olsun diye düşünmeyin, bu konuda elde edeceğiniz bilgileri roleplay haricinde de kullanabilirsiniz. Bir gün Birleşik Devletler'e gitme hayali olan kişilerin hoşuna gidecek, bilgilendirici ve anlaşılır bir yazı olacak. Sözü fazla uzatmadan başlayalım.

BÖLÜNMÜŞ BİR EV - AMERİKAN İÇ SAVAŞI (1861-1865)

 Kolektif düşüncenin ve işçi hareketlerinin doğuşu esas itibariyle Büyük Britanya'da Kraliçe Victoria çağıyla ilişkilendirilir. Zanaat atölyelerinin yerini alan fabrikaların açılmasıyla hammadeye erişimi olan sömürgeci ülkeler sanayileşmiş, insan gücüne olan talep azalmaya başlamıştı. Bu durumdan ötürü işçi haklarının güvence altına alınması ve grev gibi kavramlar sancılı şekilde doğmuş, emekçi hareketlerinin tohumları atılmıştı. Sanayileşmenin Birleşik Devletler'deki en büyük sonuçlarından bir tanesi Amerikan İç Savaşı'dır.

Avrupa'daki gelişmeleri kıtalarına entegre eden ve Birinci Endüstri Devrimi'ne gerçekleştiren metropolit kuzeyli eyâletler ve kölelerin iş gücüne dayanan geniş plantasyon tesisleriyle zenginliğini pamuktan ve tarımsal ürünlerden kazanan güneyli eyâletleri arasında bu ekonomik sebeplerden ötürü görüş ayrılığı yaşandı. Köleliğin kaldırılmasına çıkarları gereği doğal olarak karşı çıkan güneyli beyaz Anglo-Sakson toprak beyleri ile kuzeyli sanayici sınıfının sürtüşmesi, Dixie olarak bilinen ve Texas, Mississippi, Arkansas, Alabama, Florida gibi eyaletleri kapsayan bölgenin Amerika Konfedere Devletleri adı altında Birleşik Devletler'den ayrılmaya çalışmasına sebep oldu. Birleşik Devletler'in tarihinde yaşanan tek iç mücadele olan Amerikan İç Savaşı, günümüzde dahi etkisini hissetirmeyi sürdüren bazı toplumsal değişikliklere yol açtı. Bugün Amerikan politik yaşantısının en büyük iki siyasi partisi olan Demokratik Parti ve Cumhuriyetçi Parti'yi destekleyen yığınların görüşleri, iç savaş esnasında yaşanan bu görüş ayrılığının neticesinde şekillenmiştir. Metropolit alanlarda yaşayan kuzeyliler ekonomik model olarak serbest piyasanın benimsendiği, ırkçı, dinî ve cinsî ayrımcılıkları reddeden özgürlükçü Demokratik Parti'yi, kırsal ve gelenekçi güneyliler ise Birleşik Devletler'in beyaz ağırlıklı etnik yapısının korunması, bireysel silahlanma hakkının muhafaza edilmesi, Hrıstiyanlığın Amerikan kimliğindeki yerinin korunması arzusu gibi sebeplerden ötürü Cumhuriyetçi Parti'yi destekleme eğilimi göstermektedir.

Açıklama: Nisan 1861'den önceki güney eyâletleri (koyu gri), Nisan 1861'den sonra ayrılıkçılığa katılan güney eyâletleri (açık gri), Union eyâletleri (koyu mavi), köleliğin devam ettiği Union eyâletleri (açık mavi)

Vice Roleplay evreninde canlandıracağınız karakterin yaşı, savaşın gerçekleştiği tarih itibariyle yaşananlara tanıklık etmiş olmasına olanak sağlamayacaktır fakat karakterinizin büyükanne-büyükbabasını veya büyük büyükanne-büyük büyükbabasını rollerinize dahil edebilir, ebeveynlerinizin bu hayat görüşüne yakın kişiler tarafından yetiştirildiğini, sizin de kendi ebeveynlerinizce benimsenen hayat görüşünü benimsediğinizi veya ters düştüğünüzü role aktarabilirsiniz. Örneğin kuzey eyâletlerinde yaşayan cumhuriyetçi bir ailenin çocuğunu canlandırdığınızı varsayalım. Günümüzde haberleşme araçlarına erişimin kolaylaşması ve internet kültüründen ötürü gelenekçi ailelerde yetişen çocukların arkadaş çevrelerinden etkilenerek daha rahat, daha bireyci ve daha geleneksel hayat görüşlerini benimsemeleri oldukça sık karşılaşılan bir durumdur. Rolde ailenizin dini hassasiyetlerini paylaşmayabilir, Amerikan vatanseveri olduğunu dile getirmeyen 18-25 yaş aralığındaki bir karakteri canlandırabilirsiniz. Birleşik Devletler'in güneyinde yetişmiş, aile ve toplum baskısından ötürü görüşlerini rahatça dile getiremeyen karakterler oluşturabilir, beyaz yakalı ve özgürlükçü ailenin moderniteyi reddeden gelenekçi oğlu gibi takılabilirsiniz. Siyahi, Meksikalı veya Asya kökenli bir vatandaş olarak cumhuriyetçi görüşte olabilir, ilgi çekici roller çıkartabilirsiniz. Gerçek hayatta etnik arkaplanları ve dini görüşleri ideolojiyleriyle tezat oluşturan çok insan vardır, gerçekleştirdiğiniz rolleri bu dünya görüşlerinin benimsenmesi bakımından sağlam bir zemine oturtarak eğlenebilirsiniz, elbette rol içindeki tanıdığınız kişiler arasında dalga konusu olabileceğinizi göz önünde bulundurmalısınız.

YOKSULLUK, SEFALET, ÖLÜM- İKİ SAVAŞ ARASI DÖNEM, BÜYÜK BUHRÂN, İKİNCİ DÜNYA SAVAŞI (1929-1945)

 Takvimler Eylül 1929'u gösterirken, 1. Dünya Savaşı sonrası Birleşik Devletleri'i için ekonomik sıkıntıların çanları çalmaya başladı. Dünya savaşının ertesinde yaşanan ekonomik durgunluk, Birleşik Devletleri de vurdu. Çağdaş iktisatçılara göre para arzının azalması, bankacılık sektörünün çöküşü, Smoot-Hawley Yasası'nın geçirilmesi gibi sebeplerden ötürü yaşanan ekonomik buhran, Birleşik Devletler'de endüstriyel üretimin yüzde kırk altı, toptan fiyatların yüzde otuz iki, dış ticaretin yüzde yetmiş azalmasına, işsizliğin de yüzde altı yüz artmasına sebep oldu.

Açıklama: Büyük Buhrân'ın kronolojisini gösteren bir çizelge.

O dönemin toplam nüfusunun yaklaşık yüzde onuna karşılık gelen on iki milyon Amerikalının işsiz kalması, beraberinde toplumsal huzursuzluğu ve yerel ayaklanmaları getirdi. Harlan County'deki silahlı kömür işçileri, emek sömürüsü, kötü çalışma şartları  gibi sebeplerden ve maaş artışı istedikleri için Kentucky Ulusal Muhafızları'na karşı ayaklandılar. Binlerce insan farklı eyâletlere göç etmek durumunda kaldı, kırsal kesimlerde yaşanan kum fırtınaları tarımsal üretime zarar verdi. Franklin Delano Roosevelt'in hayata geçirdiği Yeni Düzen olarak bilinen ekonomi programıyla finansal reformlar gerçekleştirildi ve ekonomiyi düzenleyen yeni yasalar çıkartıldı. Çiftçilere devlet yardımları gerçekleştirildi ve üretim teşvik edildi, kamu alanında yeni istihdâm alanları yaratılarak işsizliğin önü alınmaya çalışıldı ve bunalım yavaşlatıldı. Pearl Harbor Baskını'nda Japonlar Birleşik Devletler donanmasına saldırdıklarında Birleşik Devletler ekonomik bunalımını nihayet atlatmış durumdaydı. Birleşik Devletler'in İkinci Dünya Savaşı arifesinde yaşadığı bu ekonomik bunalım, kıtanın tarihinde Amerikan toplumunun hafızasında travma yaratmış olaylardan biri olarak yer tutmaktadır.

Açıklama: Atlantik ve Pasifik Okyanusları'nın arasında kalan, Birleşik Devletler'in orta kesiminde yer alan Great Plains (Büyük Ovalar) bölgesi günümüzde Kansas, Nebraska, Kuzey Dakota ve Güney Dakota eyâletlerinin tamamını, Colorado, Montana ve Wyoming eyâLetlerinin doğu kesimlerini, New Mexico, Oklahoma ve Texas eyâletlerinin bazı kesimlerini, Iowa, Minnesota, Missouri eyâletlerinin batısını ve Kanada hududunun güney kesimlerini kapsamaktadır.

GTA 5 üzerinde yaptığınız roleplay ile nasıl ilişkilendirebileceğinizi sorduğunuzu duyar gibiyim. Yirmili yaşlarında bir karakter canlandırıyorsanız karakterinizin ebeveynlerini veya büyükannesini/büyükbabasını bu zorlu dönemde yaşamış veya göç etmiş gibi kurgulayabilirsiniz. Birleşik Devletler'in batı ve doğu kıyılarını, Atlantik'i ve Pasifik'i ayıran kırsal orta kesimi Great Plains olarak adlandırılır ve Büyük Buhrân esnasında en kötü şartların karşılaşıldığı, insanların kıtlıktan ötürü öldükleri bir bölgedir. Bu bölgeden doğu yakasına veya 80 sene kadar yaşanmış olan Altına Hücûm olaylarından ötüye batı yakasına göçmüş bir ailede yetişmiş bir karakteri canlandırabilir, şehirdekilere nazaran daha kanaatkâr bir karakter canlandırmayı tercih edebilirsiniz. Ekonomik krizleri ve savaşları atlatan insanlar genelde kıtlığın tekrar yaşanabileceğini gözeterek biriktirme huyu edinirler. Karakterinizi isterseniz kapak ve kavanoz istifleyen ebeveynlerinden bıkmış, müsrif biri yapabilirsiniz veya tıpkı onlar gibi istifçi takılan, hatta koleksiyonculuğa merak sarmış biri olarak canlandırabilirsiniz. Karakterinizin ebeveynlerini (yaşlı-orta yaşlı karakter canlandırıyorsanız) veya büyükbabasını (daha genç karakterler için) İkinci Dünya Savaşı'nda Pasifik Cephesi veya Avrupa'da çarpışmış karakterler olarak karakter hikâyenize dahil edebilir, rollerinizi çeşitlendirebilirsiniz.

SICAK SAVAŞLARININ SONU - ÇİFT KUTUPLU DÜNYA, KORE VE VİETNAM (1950-1990)

İkinci Dünya Savaşı'nın galipleri arasında yaşanan gerilimlerin pik noktasına ulaştığı Soğuk Savaş öncesinde, çift kutuplu dünyaya geçişin ilk safhaları 1950'lerin ortalarında yaşandı. Birleşik Devletler ve Sovyetler Birliği doğrudan sıcak savaşa girmek yerine Doğu ve Orta Avrupa, Afrika, Güney Amerika ve Atlantik Adaları'ndaki kendi ideolojilerine yakın olan gruplara para ve silah yardımında bulunmayı tercih ettiler. Kore ve Vietnam Savaşları Birleşik Devletler'in doğrudan müdahil olduğu savaşlar olmaları bakımından önem teşkil etmektedir. Dünyada geniş yankı bulan sosyalizmin önünü almak için Birleşik Devletler 1950'de Kore'ye, 1955'te ise Vietnam'a kuvvetlerini göndererek askeri operasyonlar düzenledi

Vietnam'daki savaşın bilançosu Birleşik Devletler için ağır oldu. 40.934 kişinin savaş alanında, 5.299 kişinin yaralarından ötürü hayatını kaybetti. Kıtada savaş karşıtlığı, sosyal adalet, ırkçılık ve savaş karşıtlığı yükselişe geçti. Irkçılık karşıtı vaazlarıyla bilinen Baptist papaz Martin Luther King Jr. suikaste uğradı. Kara Panterler adındaki Marksist-Leninist örgüt Birleşik Devletler'deki ayrımcılığa karşı silahlı mücadeleye geçti, destekçileri hippi olarak adlandırılan pasifist savaş karşıtı dünya görüşü halk arasında popüler hale geldi. Birleşik Devletler iç karmaşıklıklarına rağmen Sovyetler Birliği ile gerçekleştirdiği itibar mücadelesini sürdürdü ve komünizm tehdidi altındaki ülkeleri destekledi. Apollo-11'in 1969'da aya varmasıyla ve Neil Armstrong'un aya ayak basmasıyla uzay yarışını kazanan Birleşik Devletler, 1990'da Doğu Berlin ve Batı Berlin'i ayıran Berlin Duvarı'nın yıkılması ve nihayet 1991'de Sovyetler birliğinin dağılmasıyla dünyada etkin süper güç konumuna geldi.

Rage Multiplayer modülü üzerinde gerçekleştirdiğimiz bir roleplay'e bu kırk senelik süreci çok renkli şekillerde yansıtma imkânına sahibiz. Karakterlerinizi pasifist aile ortamında yetişmiş savaş karşıtı bireyler yapabilirsiniz. Aynı şekilde siyahi karakterler için bu zaman periyodunda ortaya çıkan fikirler çok değerlidir. Yalnızca hood içerisinde çete faaliyetleri yürüten siyahi karakterler canlandırmak zorunda değilsiniz. Kara Panterler örgütünün etkisinde kalmış, Marksist-Leninist fikirlerin sönmesinden ötürü sivil yaşantıya adapte olmuş eşitlikçi insanlar canlandırabilirsiniz. Ek olarak çift kutuplu dönemi canlandırdığınız karakterlere yansıtma imkanınız da bulunuyor. Sunucuda çok sayıda Kübalı karakter var ve günümüzde olduğu gibi Küba, Soğuk Savaş'ta çok önemli bir role sahipti. Çoğunlukla hareket etme düsturunun önemli olduğu çevrelerde yetişmiş karakterlerinizi Amerikan rüyasını yaşayan bireyci insanlara dönüştürebilirsiniz!

TERÖRİZMLE SAVAŞ, CİNSİYET, SOSYAL MEDYA (1990-2024)

Sovyetler Birliği'nin çöküşüyle Birleşik Devletler dünyada tek güç hâline geldi. Komünizmin pratikte işlemeyeceği anlaşıldı ve sol tandanslı fikirler büyük itibar kaybına uğrayarak popülerliklerini yitirdiler. Dünyadaki devletler küresel finans çevrelerine ve küresel ticarete entegre olabilme kabiliyetleri oranında zenginleştiler veya fakirleştirler. Birleşik Devletler'de 1990'ların başında çok önemli teknolojik atılımlar gerçekleşti. Eğlence ve medya sektörleri çok önemli gelişimlere sahne oldu. Saddam Hüseyin'in 2 Ağustos 1990'da Kuveyt'i işgal etmesi ve Irak'ın parçası ilan etmesi, 11 Eylül 2001'de Dünya Ticaret Merkezi'ne El Kaide tarafından gerçekleştirilen terör saldırısı ve 7 Ekim 2001'de Birleşik Devletler'in Osama bin Laden'e misilleme yapmak üzere Afganistan'ı işgal etmesi neticesinde Terörizmle Küresel Savaş dönemi başladı. Saddam'a karşı 21. yüzyılın yeni harp doktrini olarak teknolojinin üstünlüğünü kullanan Birleşik Devletler, Irak'ı hava operasyonlarıyla bomba yağmuruna tuttular ve medya kanalları üzerinden bu görüntüleri dünyaya izlettiler. Bu gelişmelerden sonra Rusya, Çin ve Kuzey Kore ile zaman zaman gerilimler yaşayan Birleşik Devletler, dünyada yükselen Amerikan karşıtlığından nasibini aldı.

Kıtada kendi iç problemleriyle uğraşan Birleşik Devletler, cumhuriyetçi-demokrat gerilimlerinden ötürü zor zamanlar yaşadı. Savaş karşıtlığının tekrar hortlamasıyla Bush yönetiminden sonra iktidara daha ılımlı Obama hükûmeti geldi fakat yine de Libya, Suriye, Irak, Afganistan, Somali, Yemen ve Pakistan bombalandı. Bu dönemde yeşerip serpilen sosyal adalet anlayışı özellikle metropolit alanlarda çok yankı buldu. Ekonomik liberalizm ile sosyal devlet anlayışını bağdaştırmaya çalışan bu akımın takipçilerine açılımı sosyal adalet savaşçısı olan SJW (social justice warrior) takma ismi koyuldu. Demokrat çevrelerin kamuoyuna ve medyaya hakim olmasından ve kamu pozisyonlarını işgal etmelerinden rahatsız olan güneyli muhafazakarlar ve kararsız seçmenlerin desteğiyle Donald Trump Birleşik Devletler başkanı oldu. Bu geçiş döneminde pek çok yerel milis kuvveti kuruldu.

Trump yönetiminden rahatsızlık duyan sol tandanslı Black Lives Matter, Antifa gibi örgütlerle aşırı sağda konumlanan Proud Boys, Boogaloo Hareketi, Oath Keepers gibi silahlı gruplar arasında çatışmalar yaşandı, silahlı okul saldırıları ve George Floyd'un ölümü üzerine Minneapolis yağmaları yaşandı. Toplumsal huzursuzluğa karşı kolluk kuvvetlerinin yetkilerinin artırılması gündeme getirildi, Youtube üzerinden milyonlarca görüntü alan bodycam görüntüleri yayınlandı. Neticede bir sonraki seçimi kaybeden Donald Trump'ın yerine seçilmiş başkan sıfatıyla Joe Biden geldi. Joe Biden'in başkanlığını yasal olmadığı ve seçimlerde hile bulunduğu gerekçesiyle protesto eden cumhuriyetçi seçmenler Capitol Binası'nı bastılar. Bu baskın neticesinde 10 Birleşik Devletler vatandaşı hayatını kaybetti, sayısız kişi yaralandı veya tutuklandı.

Sanat ve sosyal medya alanlarında daha erken 1990'larda görülen gelişimlerden daha büyük bir sıçrama yaşandı. Sosyal medya üzerinden yapılan paylaşımlar internet ve medya platformlarına erişimi olan binlerce kişi tarafından görüntülendi, bilgiye erişim kolaylaştı. Bu durumun dezavantajlarından biri olarak yanlış bilgi içeren paylaşımlardan ötürü pek çok yanlış anlaşılma, hukuki olmayan tutuklamalar ve hayatını kaybeden insanlar oldu. Sanat anlayışı salon kültüründen telefon kültürüne doğru evrildi ve genç sanatçıların önü açıldı. Büyük medya patronları dijitalleştikleri nispette başarılı oldular ve dijitalleşemeyen medya şirketleri birer birer piyasadan silindi.

GTA 5'te gerçekleştireceğiniz rollerde, karakterlerinizi modern dünyaya ayak uydurmaya çalışan kişiler olarak canlandırabilirsiniz. Politika, sanat, medya, kamu veya farklı alanlarda yapabileceğiniz rollerin sınırsız potansiyeli var! Yirmili yaşlarında karakterler canlandıracaksanız yukarıda verilen bilgileri gözeterek karakter hikayenizi genişletebilir ve çeşitlendirebilirsiniz. Işıltılı bir yaşam ve kolay kazanç hedefleyen genç bir sanatçı, insan hakları için mücadele eden bir politik aktivist, geleneklerini korumaya çalışan kırsal kesimden bir çiftçi, beyaz yakalıların arasına girmeye çalışan Asyalı bir vatandaş, seçim tamamen size ait! Sınırsız potansiyel ve ihtimal var, hayal gücünüzü kullanın ve eğlenin...

- orient