Jump to content

Yazım Kuralları ve Yanlışları


Liutas

Önerilen İletiler

 

YAZIM KURALLARI

 

Yazı tabanlı rol sunucusunda rol yaparken, Türkçeyi düzgün ve anlaşılır bir şekilde kullanmak önemlidir. Rehber hazırlarken, hem internetten aldığım bilgileri hem de kendi bilgilerimi harmanlayarak anlaşılabilir bir rehber oluşturmaya çalıştım. Rehbere temel kuralları ekledim ve zamanla güncellemeyi planlıyorum. Yanlış, eksik kısımları yorumlardan rehbere uygun şekilde düzenlerseniz mesajınızı alıntılayacağım.

 


 

 

"-ki" Eki Kullanımı

"Ki" ekinin kullanımı cümlede bağlaç gibi işlev görebileceği gibi iyelik eki olarak da kullanılabilir. Cümlenin anlamını netleştirmek ve daha vurgulu bir ifade oluşturmak için önemlidir.

 

"Ki" ekinin sonuna -ler, -lar çoğul eki getirin. Eğer sözcük anlamlıysa bitişik, anlamsızsa ayrı yazılır.

 

Sendeki(ler), oradaki(ler) = anlamlı ve bitişik yazılır.

Demek ki(ler), kaldı ki(ler) = anlamsız ve ayrı yazılır.

 

“-de/-da” Eki ve “de/da” Bağlacı

Kullandığınız cümlede “de/da”yi çıkardığınızda anlamsız bir cümle oluyor ise bu bu “-de/-da” ektir. Eğer anlam bozulmuyor ise bu “de/da” bağlaçtır. 

  • Bağlaç olan “de/da” ayrı yazılır.
  • Ek olan “-de/-da” bitişik yazılır. 

 

Saat 3.00‘te Capacity AVM'nin önünde buluşalım. / Bağlaç

Kaan’ın da ayakkabısı var. / Ek


 

Şapka İşaretinin Kullanımı

 

Şapka işareti, farklı anlamları ve söylenişleri olan kelimeleri birbirinden ayırmak için kullanılır.

 

Karımız ortak.
Kârımız ortak.

 

Spoiler

Bilgisayar klavyesinde şapkalı a (â) harfi, sırasıyla shift + 3 + a tuşlarına aynı anda basılarak yapılır. Büyük şapkalı A (Â) ise Caps Lock kilidi açıldıktan sonra, shift + 3 + a tuşlarına aynı anda basılarak yapılır.

 


 

1. Büyük Harf Kullanımı 

  • Unvanlar 
  • Gün, ay, yıl, millet ve din isimleri 
  • Cümlelerin başlangıcı
  • Özel İsimler
  • Soru işareti(?), ünlem(!), nokta(.), iki nokta(:), üç nokta(...) sonrası gelen harfler büyük harfle başlar.

(-) İki nokta sonrası gelen sıralamalar büyük harfle başlamaz.  Evin dekorasyonu harikaydı: tablolar, biblolar,  krem rengi koltuklar..

(-) İki çizgi arasındaki açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz. 

(-) Rakamla başlayan cümlelerden sonra özel isim gelmiyorsa büyük harfle başlanmaz. 2023 hedefimizi tamamlayamadık.

(-) Kişi isimlerinden önce ve sonra gelen unvanlar büyük harfle başlar. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk, Baba Sercan, Yönetici Ulaş

 

2. Noktalama İşaretleri

 

» 2.1 Nokta(.)

  • Cümlelerin sonunda nokta kullanılır ve cümlenin sonlandığını belirtir:  Bugün hava çok sıcak.
  • Sayılardan sonra sıra belirtmek için ''-nci'' ekinin yerine kullanılabilir: Cumhuriyet'in 100. Yılı
  • Üçlü gruplara bölünen sayılar arasına konulur: 24.594.932, 603.235.251
  • Gün, ay, yıl rakamlarının arasına konur: 22.07.2023
  • Saat ve dakika arasına konur: 20.30
  • Maddeler gösteren rakam ve harflerden sonra konur:  I. II. A. B. 1. 2.

 

» 2.2 Virgül(,)

  • Sıralanan kelime gruplarının arasına konur: Güneş, kum, deniz
  • Sıralanan cümleleri birbirinden ayırmak için kullanılır: Bir varmış, bir yokmuş
  • Özel olarak vurgulanması gereken öğelerden sonra kullanılır: 
  • Anlama kolaylığı için tekrarlanan kelimeler arasında kullanılır: Akşam, yine akşam, yine akşam
  • Kendisinden sonraki cümleye bağlı olarak ret, kabul ve teşvik bildiren hayır, yok, evet, peki, pekala, tamam, olur gibi kelimelerden sonra konur: Peki, gideriz.
  • Kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime gruplarıyla yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını göstermek ve anlamak karışıklığını önlemek için kullanılır: Bu, tek gözlü, genç fakat ihtiyar görünen bir adamcağızdır.
  • Hitap için kullanılan kelimelerden sonra kullanılır: Efendiler, yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz.
  • Kesirleri ayırmak için kullanılır: 24,6

 

(!) Metin içinde “ve, veya, yahut” bağlaçlarından önce de sonra da virgül konmaz

(!) Cümlede pekiştirme ve bağlama görevinde kullanılan  da / de bağlacından sonra virgül konmaz.

 

» 2.3 Noktalı Virgül (;) 

  • Aralarında şekil ve anlamca ilişki bulunan, birbirine bağlaçsız bağlanan ve aralarındaki duraklama kısa olan cümlelerin arasına noktalı virgül konur: Gitmemiz gerekiyor; bekleyenler var.
  • Virgülle ayrılmış örnekleri farklı örneklerden ayırmak için noktalı virgül kullanılır: kavun, karpuz, kelek; lâhana, pırasa, ıspanak; bisküvi, kraker, çikolata…
  • İçerisinde birden fazla virgül kullanılmış cümlelerde öznenin kendinden hemen sonra gelen öğelere karışmamasını sağlamak için noktalı virgül kullanılır: Aslan; Deniz, Buse ve Samet ile yaşıt sayılır.

 

» 2.4 İki Nokta(:)

  • Açıklama yapılacak yerlerde kullanılır: Bu işin en sağlam yolu şudur: Bildiğinden şaşmamak
  • Bir cümleden sonra alıntı bir cümle geliyorsa iki nokta kullanılır: Çocuk merakla sordu: ''Bana ne getirdin?''

  • Cümleden sonra örnek vermek için kullanılır: Millî Edebiyat akımının temsilcilerinden bazıları şunlardır: Ömer Seyfettin, Halide Edip Adıvar, Ziya Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul, Ali Canip Yöntem…

 

» 2.5 Soru İşareti(?)

  • Soru anlamı taşıyan cümle ve kelimelerden sonra kullanılır: Kim? Ne zaman geliyorsunuz?
  • Cevabı zaten içinde olan soru cümlelerinde de soru işareti kullanılır: Haksız mıyım? Liderler içinde Atatürk gibisi var mı?
  • Bir bilginin şüpheyle karşılandığı veya kesin olmadığı durumlarda ayraç içinde soru işareti kullanılır: Ankara'dan Çanakkale'ye 5(?) saatte gitmiş.
  • Soru ifadesi taşıyan sıralı ve bağlı cümlelerde soru işareti en sona konur: Çok yakından mı bu sesler, çok uzaklardan mı?

 

(!)  İçinde soru kelimeleri veya soru eki bulunan ama anlamca soru cümlesi olmayan cümlelerde soru işareti kullanılmaz.

 

» 2.6 Kesme İşareti(')

  • Sayılara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır. (1985'te, 8'inci madde)
  • Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak için kullanılır. (TBMM'nin, ABD'de)
  • Özel isimlerden sonra gelen ekler kesme işareti ile ayrılır. (Zehra'nın, Ankara'da, A'dan Z'ye)

 

» 2.7 Tırnak İşareti(" ")

  • Cümle içinde özellikle belirtilmek istenen kelimeler ve sözler tırnak içine alınır. (Türkiye'nin "eğitim" seviyesi çok düşük.)
  • Başka birinin yazısından veya sözünden, hiç değiştirilmeden yapılan aktarmalar tırnak içinde gösterilir. (Yaşlı kadın, "Yetişin!" diye bağırdı.)

 

» 2.7 Tek Tırnak İşareti(' ')

  • Doğrudan yapılan ve çift tırnak işareti (” ”) içinde gösterilen sözlerin içinde başka bir alıntı söz daha varsa bu da tek tırnak işareti (‘ ‘) içinde verilir. Edebiyat öğretmeni “Şiirler içinde ‘Han Duvarları’ gibisi var mı?” dedi.

 

» 2.7 Ünlem İşareti(!)

Ünlem ifadeleri (haykırış, sevinç, üzüntü, acı, korku, hayret, ürperti, heyecan, nefret vb ani coşkunluklar) bulunan ve seslenme, hitap ve uyarı bildiren cümlelerden ve kelimelerden sonra gelir. Olamaz!  Eyvah, geç kaldım! Eyvah! Geç kaldım!

 


 

tarihinde Liutas tarafından düzenlendi
Yorum bağlantısı
Sitelerde Paylaş

A

Arasıra   Ara sıra

 

B

 Bir Biri  Birbiri

Bir çok  Birçok 

 Bir kaç  Birkaç

Birşey   Bir şey

 Bir takım  Birtakım 

 

C - Ç

 Çevrimiçi   Çevrim içi 

 

D

 Direk  Direkt

E

 

F

 Farketmez  ✓ Fark Etmez

 

G

 Git gide  Gitgide 

H

 Heralde  Herhalde

 Haftasonu  Hafta sonu

Herşey   Her şey

 Hukuğu  Hukuku

 Hergün   Her gün

 

İ - I

 İş başı  İşbaşı

 İnsiyatif  İnisiyatif

 İtibariyle  İtibarıyla

 

J

 

K

Klüp   Kulüp 

 

L

 

M

Malesef   Maalesef

  Mahfetmek   Mahvetmek 

 Tahüt  Taahhüt 

 Müsade  Müsaade 

 

N

 Nufüs  Nüfus

 

O - Ö

Ön ayak   Önayak 

 

P

 

R

 

S - Ş

 Süpriz   Sürpriz

 Sebeb  Sebep

 Suç üstü  Suç üstü

 

T

 Taktir  Takdir

 Tahüt  Taahhüt 

 

U - Ü

 Uslup  Üslup

 

V

 ve ya  veya

 

Y

 Yanyana  Yan yana

 Yada  Ya da

 Yalnış  Yanlış

 Yanlız  Yalnız

 Yasa dışı  Yasadışı 

 

Z

 

Yorum bağlantısı
Sitelerde Paylaş

  • 4 hafta sonra...

yararlı 🙃

Yorum bağlantısı
Sitelerde Paylaş

Yorum bağlantısı
Sitelerde Paylaş

bana lazım olan konu bu :dd

Yorum bağlantısı
Sitelerde Paylaş

öğrenmek şart

Yorum bağlantısı
Sitelerde Paylaş

  • 9Ay Sonra...

Herkesin öğrenmesi gerek

Yorum bağlantısı
Sitelerde Paylaş

Olabildiğince detaylı, beğendim.

Yorum bağlantısı
Sitelerde Paylaş

Buraya "ki" ile ilgili bazı kaynakları alıntılamak istiyorum çünkü çok fazla yanlış kullanıldığını görüyorum. Örnekleri detaylandırmanın faydalı olacağını öngörüyorum.

 

 

Türkçede üç tane “ki” vardır; bunların özellikleri ve imlâsı (yazımı) şöyledir:

 

 

 

“-ki” ilgi zamiri;

 

 

 

Örnekler:

- benim kalemim ⇒ benimki
- onun eli ⇒ onunki
- Orhan’ın puanına nazaran Hakan’ınki daha yüksek.
- Cemal’in defteri seninkinden daha düzenli.
- senin kalemin ⇒ seninki
- Ali’nin eli ⇒ Ali’ninki
- onun düşüncesi ⇒ onunki…

 

 

 

 

“ki” bağlacı;

 

 

  • Sadece “ki” biçimi vardır.
  • Kendinden önceki ve sonraki kelimelerden ayrı yazılır.
  • Özneyi pekiştirir
  • Neden sonuç vardır

 

Örnekler:

- Yağmur yağmadı ki mantarlar ortaya çıksın.

- Bir şey biliyor ki konuşuyor.

- Vefalı ol ki, vefa göresin.

- Ben ki yedi iklimin padişahıyım.
- Sen ki Fransa eyaletinin valisisin.

- Günü kötü geçmiş ki çok kızgın görünüyor.
- Sana değer veriyorum ki seninle konuşuyorum.

 

Özel durumlar:

 

  • “ki” ile başlayan bir ara cümle asıl cümlenin içinde kısa çizgiler arasında verilebilir:

 

- Bu ezanlar –ki şahadetleri dinin temeli-

 

 

  • "ki" bağlacı kimi sözcüklerle birleşip, kaynaşarak birleşik sözcük olur. O zaman ayrı yazılmaz.

 

- Mademki, halbuki, belki, sanki, çünkü, oysaki.

 

  • "ki" bağlacı bazı sözcüklerle de öbekleşir, fakat ayrı yazılır.

 

- Demek ki, öyle ki , kaldı ki

 

 

  • Şüphe ve pekiştirme göreviyle kullanılan "ki" sözcüğü de ayrı yazılır.

 

- Babam geldi mi ki? 
- Doktor açıklama yapacak mı ki?

 

 

 

 

“-ki” yapım eki;

 

 

  • İsimlere eklenerek yer ve zaman bildiren sıfatlar türeten ektir.
  • Zaman bildiren kelimelerin sonuna doğrudan eklenirken, yer bildiren sıfatlar türetirken “-de hâl ekiyle birlikte kullanılır.
  • Sadece -ki ve az da olsa -kü şekilleri vardır.
  • Eklendiği sözcüğe daima bitişik yazılır.

 

Örnekler:

- bu yılki sınav,

- yarınki maç,

- dünkü film,

- bugünkü aklım…

- masadaki kitaplar,

- duvardaki saat,

- evdeki hesap…

 

 

 

 

EK OLAN "-ki"

 

  • Daima sözcüklere bitişik yazılır. "Kiminki?" ve "hangi?" sorularının karşılığı olan sözcüklerin aldığı "ki" ler ektir.
  • Sonunda ince-yuvarlak ünlü bulunan bazı sözcüklerden sonra getirilen "-ki" eki küçük ünlü uyumuna uyarak "-kü" olur.

 

- Dünkü olay beni çok etkiledi. 
- Bugünkü toplantı uzun sürdü.

 

 

Ek olan "-ki", iki şekilde karşımıza çıkar:

 

 

1- İlgi zamiri olan "-ki":

 

Sözcüklerin yerini alır. -mki,-inki biçiminde eklenir.


- Benim ellerim kirli, seninkiler temiz.
- Seninki.........senin ellerin
- Seninki, bugün yine okula gitmedi.
- Seninki......senin çocuğun
- Benimki çok eskidiği için, yenisini aldım.
- Benimki.......benim çantam

 

2- Belirtme sıfatı üreten "-ki"

 

Yer ve zaman belirten sıfatlar türetir:


- Duvardaki resmi ben yaptım.
- Akşamki yemeği çok beğendim.
- Penceredeki çiçek, soğuktan dondu.

 

 

 

Ki eki ile Ki bağlacını nasıl ayırt ederiz?

 

 

  • Yazımda "-ki" eki ile, "ki" bağlacını birbirinden ayırabilmek için "ki" ler cümleden çıkarılır. Cümlenin kuruluşunda bozulma oluyorsa "ki" ler ektir, bitişik yazılır. Olmuyorsa, bağlaçtır, ayrı yazılır.

 

Yorum bağlantısı
Sitelerde Paylaş

yararlı

Yorum bağlantısı
Sitelerde Paylaş

Görüşmeye katıl

Şimdi yayınlayabilir ve daha sonra kayıt olabilirsiniz. Bir hesabınız varsa, şimdi oturum açın.

Misafir
Bu konuyu yanıtla

×   Yapıştırdığınız içerik biçimlendirme içeriyor.   Biçimlendirmeyi Temizle

  Only 75 emoji are allowed.

×   Bağlantınız otomatik olarak gömüldü.   Bunun yerine bağlantı olarak görüntüle

×   Önceki içeriğiniz geri yüklendi.   Editör içeriğini temizle

×   You cannot paste images directly. Upload or insert images from URL.

  • Konuyu Görüntüleyenler   0 kullanıcı

    • Sayfayı görüntüleyen kayıtlı kullanıcı bulunmuyor.
×
×
  • Yeni Oluştur...

Önemli Bilgilendirme

Terms of UseGizlilik Politikası